بوستر پمپ
بوستر پمپ
بوستر پمپ به اجتماع چند پمپ که به صورت موازی در کنار هم قرار دارند و توسط یک تابلوی کنترل سرعت تحت فرمان قرار میگیرد تا بتواند دبی آب را در ساختمان در سطح مطلوبی به طور ثابت حفظ کند. بوستر پمپ برای تأمین آب در ساختمانهای بزرگ که مصرف کنندههای بسیاری دارد و مکانهایی همچون کارخانهها به کار میآید.
اجزای تشکیل دهنده بوستر پمپ
۱- پمپ: مهم ترین جزء بوستر پمپ ها می باشد، در سیستم های آتش نشانی (اطفا حریق) بر اساس استاندارد آمریکا باید از پمپ های اسپلیت کیس (Split case) استفاده کرد. در میان انواع پمپ های موجود تقریبا تنها دو نوع پمپ در آبرسانی کاربرد فراوانی دارند، پمپ های تناوبی (ضربه ای) و پمپ های گریز از مرکز (سانتریفیوژ) که امروزه با پیشرفت پمپ های گریز از مرکز، پمپ های تناوبی نیز برای جابجایی آب آشامیدنی خیلی کمتر مورد بهره برداری قرار می گیرند.
۲- الکتروموتور: در بیشتر بوستر پمپ ها از الکتروموتور بعنوان موتور متحرک پمپ استفاده می کنند، مقدار توان مصرفی الکتروموتور بستگی به پمپ دارد، برای الکتروموتور باید نوع عایق بندی مناسب را لحاظ کرد تا در مناطق مختلف و شرایط متفاوت کارایی داشته باشد و همچنین الکتروموتور از نظر ایمنی (IP) نیز باید قابل اطمینان باشد.
۳- کلکتور مکش و دهش: ورودی پمپ ها به کلکتور مکش متصل می شوند و سیال از طریق این کلکتور وارد پمپ ها می شود، خروجی پمپ ها نیز از طریق اتصالات و شیرآلات و فلنج ها به کلکتور دهش متصل می شوند و سیال از طریق این کلکتور خارج می شود، در مصارف آبرسانی کلکتورها باید گالوانیزه باشند تا از نظر بهداشتی مورد تائید باشد، در سیستم های آتش نشانی کلکتورها باید از نوع بدون درز باشند و قادر به تحمل فشار بالا را داشته باشند.
۴- شیر فلکه: هنگامی که یکی از پمپ ها برای تعمیر یا بنا به هر دلیل دیگری از مدار خارج کنیم از شیر فلکه برای قطع جریان سیال استفاده می کنیم، معولا برای ابعاد بزرگ از شیرهای چدنی و برای ابعاد کوچک از شیرهای برنجی استفاده می شود.
۵- شیر یکطرفه: برای جلوگیری از برگشت آب به پمپ و جلوگیری از صدمه رساندن ضربه قوچ احتمالی، از شیر یکطرفه استفاده می کنند.
۶- شیر صافی: در بسیاری از موارد سیال مورد استفاده برای مصرف حاوی ذرات ریز یا اجسامی است که حتما باید از ورود آنها به پمپ جلوگیری شود تا به پمپ صدمه ای وارد نشود، بنابراین برای این منظور استفاده می شود برای هرکدام از پمپ ها یک صافی جداگانه در نظر بگیرید تا در صورت بسته شدن یک خط بقیه پمپ ها به کار خود ادامه دهند.
۷- لرزه گیر: زمانی که بخواهیم ارتعاش بوستر پمپ را به شبکه لوله کشی منتقل نکنیم از لرزه گیر در کلکتور مکش و دهش استفاده می کنیم، هنگامی که دبی خروجی از پمپ ها زیاد شود، ارتعاش در پمپ بوستر نیز زیاد خواهد شد به همین دلیل از لرزه گیر بصورت جداگانه در هر خط بوستر پمپ آب (یعنی در ورودی و خروجی هر پمپ) استفاده می شود.
۸- تابلو برق و کنترلر: وسیله است که سیستم مکانیکی و الکتریکی را هماهنگ کرده و طراحی مناسب تابلو می تواند نقش مهمی در کارکرد مطلوب بوسترپمپ داشته باشد، تابلو های برق و فرمان باید الکتروموتورها و پمپ ها را از خطرات احتمالی مانند نوسانات شدید در شبکه برق و خشک کار کردن پمپ ها و… محافظت کنند و همچنین تابلوبرق باید از نظر ایمنی نیز مورد تائید باشد. وظیفه کنترلر (PLC) این است که تقویت کننده فشار آب را طوری کنترل کند که در شبکه مصرف فشار و دبی مطلوب ایجاد گردد و استهلاک نیز در پمپ ها بطور مساوی تقسیم گردد، سیستم های بکار رفته در تابلوهای فرمان و قدرت بوستر پمپ باید امکانات مناسبی به شرح زیر ایجاد کند:
- امکان کنترل و فرمان دهی به تعداد نامحدود پمپ
- امکان تغییر برنامه ریزی جهت کنترل سیستم بطور دلخواه (نحوه روشن و خاموش شدن الکترو پمپ ها، کنترل زمان وقفه ها و…)
- برنامه کنترل خاص برای سیستم های آتش نشانی و سیتم های اطفا حریق اتوماتیک
- کنترلرهای حرارتی
- کنترلرهای فاز و مدارات محافظ لازم
- امکان انتخاب خروجی های لازم جهت اضافه نمودن مدارات الکترومکانیکی یا الکترونیکی جانبی
- امکان اضافه نمودن سنسورها و میکروسوئیچ های ورودی به سیستم
- امکان اضافه نمودن سنسورها و میکروسوئیچ های وروی به سیستم
۹- منبع دیافراگمی: آب سیالی است با درصد تراکم نزدیک به صفر و بطور عملی غیرقابل تراکم، با توجه به اینکه در خطوط پمپاژ همواره می بایست تداوم جریان سیال برقرار باشد تا عمل ازدیاد فشار و انتقال توسط پمپ انجام گیرد و با توجه به غیرقابل تراکم بودن آب لازم است تا بخشی از سیستم پمپاژ بصورت ارتجاعی قابلیت جذب انرژی بصورت فشار یا کشش را دارا باشد. مخازن دیافراگمی این قابلیت را دارند که آب را تحت فشار معینی ذخیره نموده و در صورت نیاز دوباره آن را به سیستم بازگردانند. تحت فشار بودن دائمی سیستم پمپاژ می تواند عملکرد صحیح پرشر سوئیچ ها را نیز تضمین کند، تحقیقات نشان داده که وجود مخزن دیافراگمی در جلوگیری از بوجود آمدن تنش های بزرگ در اثر پدیده ضربه قوچ آب نقش بازی میکند. از طرف دیگر برای جلوگیری از ازدیاد روشن و خاموش شدن پمپ ها، سعی می شود حجم مخزن دیافراگمی را قدری بزرگتر از حداقل مورد نیاز برای نگهداری فشار انتخاب نمایند تا مصارف کوچک از محل ذخیره مخزن تامین گردد وسپس در صورت نیاز به مقادیر بیشتر آب با رئشن شدن پمپ ها، آب مورد نیاز تامین شده و ضمنا آب تخلیه شده از مخزن نیز دوباره جایگزین شود، هرچند این وظیفه را می توان به جوکی پمپ نیز محول کرد تا مصارف کوچک را پاسخگو باشد اما به دلایلی که ذکر شد، ترکیبی از جوکی پمپ و مخزن دیافراگمی توصیه می گردد که باعث جلوگیری از روشن و خاموش شدن های مکرر پمپ های اصلی گردد.
۱۰- پرشر سوئیچ: برای تعیین مقدار محدوده فشار مجاز کاری بوسترپمپ برای واحد کنترل از پرشر سوئیچ ها استفاده می شود.
۱۱- مانومتر: جهت انداز گیری فشار ورودی بوستر پمپ، فشار خروجی بوستر ست و فشار تمامی پمپ ها از این دستگاه استفاده می شود.
۱۲- اتصالات تبدیلی و فلنج ها: برای اتصال قطعات مختلف بوستر پمپ به هم از اتصالات و فلنج ها استفاده می شود که بنا بر نوع و حجم تقویت کننده سیستم آبرسانی از اتصالات و فلنج های جوشی یا دنده ای استفاده می شود.
۱۳- شاسی: پمپ ها و الکتروموتور ها باید روی یک شاسی مناسب قرار گیرند تا از ارتعاش و حرکت آنها جلوگیری شود، مقاومت شاسی و نوع آن بستگی به وزن و حجم الکتروموتورها و پمپ های مصرفی در بوسترپمپ دارد.
۱۴- کوپلینگ: اگر پمپ و الکتروموتور با سیستم کوپلینگ در خارج از پمپ کوپله گردند، برای اتصال پمپ به الکتروموتور نیاز به کوپلینگ می باشد. این کوپلینگ متناسب با قطر شفت الکتروموتور و پمپ است، استفاده از گارد کوپلینگ برای رعایت ایمنی اجباری است.
۱۵- گارد کوپلینگ
تمام قطعات بکار گرفته شده در پمپ بوستر صنعتی باید از نوع استاندارد بوده و استانداردهای مربوط به آبرسانی و آتش نشانی در تولید و طراحی پمپ بوستر باید رعایت گردد، همچنین تمام قطعات باید با ضریب اطمینان در نظر گرفته شده تا بتوانند فشار ایجاد شده توسط پمپ را تحمل کنند.
کاربرد بوستر پمپ
در سیستم آبرسانی ساختمان های مختلف مانند برج ها، بیمارستان ها، مدارس، سالن های تفریحی ورزشی، کارگاه ها و کارخانجات صنعتی، مجتمع های مسکونی و آپارتمان ها، در تامین سیستم اطفا حریق (آتش نشانی)، در کشاورزی و آبیاری، در شوفاژ خانه و موتورخانه ها، در صنایع، شستشوی کارگاه های تولیدی، تعمیرگاه ها، شرکت های تولیدی و باطری سازی ها، در پاک سازی آب استخر ها و…
ویژگی بوستر پمپ ها
- محدوده بزرگی را از نظر تنوع مصرف پوشش می دهد
- وقتی نوسانات مصرف کننده بسیار زیاد باشد بجای استفاده از یک پمپ بزرگ از چند پمپ کوچک که به شکل بوستر پمپ آب هستند استفاده می شود تا بتوان (بسته به نیاز) تعدادی از آنها را به کار وا داشت و از کار کردن بیهوده باقی پمپ ها جلوگیری نمود، در واقع استهلاک و مصرف انرژی به کمترین میزان ممکن می رسد
- به دلیل اینکه تقویت کننده فشار آب از اجزای مختلف متصل بهم تشکیل شده، می توان با جدا کردن این اجزا بوسترپمپ را به راحتی حمل و در مکان مناسب نصب و راه اندازی کرد
- میتوان با نصب یک پمپ رزور کارکرد دائمی بوسترپمپ ها را تضمین کرد و زمانی که پمپی دچار خرابی شد، پمپ رزور وارد مدار می شود تا وقفه ای در کارکرد سیستم ایجاد وارد نشود
- بوستر ست ها قابلیت سرویس در حین کار را نیز دارند
نحوه عملکرد بوستر پمپ
در واقع نحوه کار انواع بوستر پمپ به این شکل است که فشار لازم برای تامین شبکه مصرف با توجه به الگوی متغیر مصرف نگه می دارد، بنابراین زمانی که در شبکه، مصرفی وجود نداشته باشد، فشار تغییری نخواهد کرد و پمپ های تقویت کننده سیستم آبرسانی خاموش می مانند، اما زمانی که مصرف شروع شد، فشار در شبکه افت پیدا خواهد کرد و برای جبران این افت اولین پمپ شروع بکار می کند. اگر این پمپ نتواند فشار را تامین کند، سایر پمپ ها به همین ترتیب وارد مدار می شوند تا فشار را در محدوده معینی ثابت نگه دارند. زمانی که مصرف کم یا متوقف می شود، پمپ ها نیز به ترتیب از مدار خارج می شوند، بطور کلی پمپ های بوسترپمپ با توجه به الگوی مصرف وارد مدار و یا از آن خارج می شوند.